YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI VE SÜRELERİ

Sorular

• İşveren yıllık izin kullandırmak zorunda mı?
• Yıllık izin süresi neye göre belirlenir?
• Kullanılmayan yıllık izin yanar mı?
• İşten ayrıldığımda kullanmadığım yıllık izin ücretimi alabilir miyim?
• Yıllık izin süresi içinde resmi tatiller hesaba katılır mı?
• Yıllık izin ücreti nasıl hesaplanır?
• İşveren yıllık izin yerine para verebilir mi?
• Yıllık izin hakkımı nasıl alabilirim?
• İşveren izin hakkımı ihlal ederse nereye şikâyet edebilirim?
• Yıllık izin hakkımı alabilmek için iş hukuku avukatına ihtiyacım var mı?

Yıllık Ücretli İzin Nedir?

Yıllık Ücretli İzin Hakkının Tanımı ve Önemi

İş Kanunu kapsamında düzenlenen yıllık ücretli izin hakkı, işçilerin belirli bir süre çalıştıktan sonra dinlenmelerini sağlamak amacıyla tanınmış anayasal bir hak olup işverenler tarafından sağlanması zorunlu bir haktır. Bu izin süresince işçinin maaşı tam olarak ödenir ve işçinin maddi kayıp yaşamadan dinlenme hakkı korunmuş olur.

Bu düzenleme, işçilerin fiziksel ve ruhsal olarak yenilenmesini sağlamak, iş kazalarını önlemek ve iş verimini artırmak amacıyla oluşturulmuştur. Çalışma hayatında uzun vadeli sürdürülebilirliği sağlamak için işçinin belli aralıklarla dinlenmesi gerektiği düşüncesiyle bu hak, kanunlarla güvence altına alınmıştır. Özellikle Karşıyaka iş hukuku avukatı desteğiyle işçilerin haklarının korunması sağlanabilir.

Yıllık Ücretli İzin Hakkının Yasal Dayanağı

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesi yıllık ücretli izin hakkını düzenlemektedir. Bu maddeye göre, işyerinde bir yıldan fazla çalışmış olan işçiler yıllık ücretli izne hak kazanırlar. İşverenlerin, işçilerin bu izni kullanmasını engellemesi yasaktır ve işçinin bu haktan feragat etmesi mümkün değildir. Ayrıca izin süresi boyunca işçiye başka bir iş verilmesi de yasaktır.

İş Kanunu’nda yıllık ücretli izin ile ilgili hükümler aşağıdaki maddelerde detaylandırılmıştır:

• 53. Madde: Yıllık ücretli izin hakkının genel çerçevesi
• 54. Madde: Hizmet süresine göre yıllık izin süreleri
• 55. Madde: İzin süresinden sayılan haller
• 56. Madde: Yıllık izin sürelerinin bölünmesi ve uygulanması
• 57. Madde: Yıllık izin ücreti ve ödeme yöntemi
• 58. Madde: İzin döneminde başka bir işte çalışmanın yasak olması
• 59. Madde: İş sözleşmesinin sona ermesi durumunda izin ücreti ödemesi
• 60. Madde: Yıllık izin kayıt belgesi zorunluluğu.

Bu yasal çerçeve, işçilerin dinlenme hakkının korunmasını amaçlamakla birlikte, işverenler açısından da izin süreçlerinin doğru yönetilmesini zorunlu hale getirmektedir.

---

4857 Sayılı İş Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin Hakları

İş Kanunu’nda Yıllık Ücretli İzin Düzeni

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesi, işçilere yıllık ücretli izin hakkı tanımaktadır. Bu maddeye göre en az bir yıl süreyle çalışmış olan işçiler, hizmet sürelerine göre belirlenen asgari izin sürelerine hak kazanırlar. İşverenin, işçinin bu hakkını kullanmasını engellemesi mümkün değildir ve izin hakkı işçinin vazgeçemeyeceği bir hak olarak düzenlenmiştir.

İşçiler için tanınan bu hak, hem işçi sağlığını koruma hem de iş verimini artırma amacıyla oluşturulmuştur. Karşıyaka avukat hizmetleri, yıllık ücretli izin hakkı konusunda işçilerin ve işverenlerin hak ve yükümlülüklerini anlamalarına yardımcı olabilir.

İşçilerin Hizmet Süresine Göre Yıllık Ücretli İzin Süreleri

İş Kanunu’na göre, işçilerin yıllık ücretli izin süreleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

• 1 yıldan 5 yıla kadar çalışan işçilere (5 yıl dahil) 14 gün,
• 5 yıldan fazla, 15 yıldan az çalışan işçilere 20 gün,
• 15 yıl ve daha fazla kıdemi olan işçilere 26 gün,
• 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük işçilere ise hizmet süresine bakılmaksızın en az 20 gün yıllık ücretli izin verilir.

Yer altı işlerinde çalışan işçiler için yıllık ücretli izin süresi dört gün artırılarak uygulanır.

İzin Kullanımı ile İlgili Önemli Hususlar

• İşveren, işçinin iznini bölerek kullandırabilir ancak bu durumda bölünme, işçinin talebi doğrultusunda olmalıdır.
• Yıllık izin süresine hafta tatili, bayram tatilleri ve resmi tatiller dahil edilmez.
• İşçi, izinde olduğu sürede farklı bir işte çalışamaz, aksi takdirde işveren izin ücretini geri talep edebilir.
• Yıllık izin süresi boyunca işçinin ücreti peşin olarak ödenmelidir veya avans şeklinde verilebilir.

Yıllık Ücretli İzin Süreleri Nasıl Belirlenir?

Hizmet Süresine Göre Yıllık İzin Süreleri

4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesi, işçilerin kıdemlerine göre asgari yıllık izin sürelerini belirlemiştir. İşçilerin yıllık ücretli izin süreleri, işyerindeki toplam hizmet süresine göre hesaplanmaktadır:

• 1 yıldan 5 yıla kadar kıdemi olan işçilere (5 yıl dahil) en az 14 gün,
• 5 yıldan fazla, 15 yıldan az kıdemi olan işçilere en az 20 gün,
• 15 yıl ve daha fazla kıdemi olan işçilere en az 26 gün izin hakkı verilir.
• 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük işçiler için asgari izin süresi 20 gündür.

Bu süreler asgari olup, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile artırılabilir ancak azaltılamaz.

Yer Altı İşlerinde Çalışan İşçilerin Yıllık İzin Süreleri

Yer altında çalışan işçiler için yıllık izin süreleri kanunen dört gün artırılarak uygulanır. Örneğin:

• 5 yıl kıdemi olan bir maden işçisi için yıllık izin süresi 18 gün,
• 10 yıl kıdemi olan bir maden işçisi için yıllık izin süresi 24 gün olacaktır.

Bu düzenleme, tehlikeli ve ağır işlerde çalışan işçilerin daha fazla dinlenmesini sağlamak amacıyla getirilmiştir.

Kıdem Hesaplamasında Dikkate Alınan Süreler

Yıllık izin süresi belirlenirken işçinin işyerinde geçirdiği toplam süre dikkate alınır. Ancak işçinin:

• Askerlikte geçirdiği süreler,
• Ücretsiz izin süreleri,
• Yasal grev süreleri,
• Disiplin nedeniyle verilen uzaklaştırmalar,
  yıllık izin süresi hesaplanırken dikkate alınmaz.

Bu noktada, Karşıyaka iş hukuku avukatı desteğiyle işçilerin yıllık izin süreleriyle ilgili hak ihlalleri ve anlaşmazlıklar profesyonel şekilde çözülebilir.

---

Önemli Not:
İşveren, işçinin yıllık ücretli izin hakkını keyfi olarak kısıtlayamaz veya izin süresini tek taraflı değiştiremez. Böyle bir durumda işçi, iş mahkemesine başvurarak hakkını arayabilir.

Yıllık İzin Kullanımı ve İşverenin Yükümlülükleri

İznin Bölünmesi ve Kullanım Süreleri

4857 sayılı İş Kanunu’nun 56. maddesine göre, yıllık izin süreleri bölünmeden kullandırılmalıdır. Ancak, işçi ve işverenin karşılıklı anlaşması halinde, izin bir bölümü 10 günden az olmamak kaydıyla birkaç parçaya bölünebilir.

Örneğin, 20 günlük yıllık izin hakkı olan bir işçi:

• En az 10 günü tek seferde kullanmalı,
• Geriye kalan 10 günü parça parça kullanabilir.

Bu düzenleme, işçinin dinlenme hakkını koruma amacına yöneliktir.

İzin Süresine Denk Gelen Tatil Günleri

Yıllık izin süresi içinde resmi tatiller, bayram günleri ve hafta tatilleri izin süresinden sayılmaz. Örneğin, 14 günlük yıllık izne çıkan bir işçinin izni içinde 1 gün resmi tatil varsa, izin süresi 15 güne uzar.

Bu noktada, işçilerin hak kaybına uğramaması için Karşıyaka avukat desteğiyle izin hesaplamalarının doğru yapıldığından emin olunması önemlidir.

İşverenin Yıllık İzin Konusundaki Yükümlülükleri

İşverenin, işçilerin yıllık izin hakkını eksiksiz ve kanuna uygun şekilde kullandırması zorunludur. İşverenin:

• İzin kayıt belgesi tutması ve her işçinin yıllık izinlerini kayıt altına alması,
• İşçiye yıllık izin kullanırken tam ücretini ödemesi,
• İşçiyi yıllık izin süresi boyunca çalıştırmaması,
• İzin süresine denk gelen ücretleri peşin veya avans olarak ödemesi,
  gerekmektedir.

İşveren, işçiye izin süresinde başka bir iş vermeye zorlayamaz. İzin süresi boyunca işçinin çalıştırılması yasa dışıdır ve işveren hakkında cezai yaptırım uygulanabilir.

---

Önemli Not:
İşveren, işçiye yıllık izin hakkını kullandırmamakta ısrar ederse, işçi iş mahkemesine başvurabilir ve iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.

Yıllık İzin Ücreti ve Ödeme Şartları

Yıllık İzin Süresince Ücret Ödenmesi Zorunluluğu

4857 sayılı İş Kanunu’nun 57. maddesi, işçilerin yıllık ücretli izinlerini tam maaş alarak kullanmasını zorunlu kılmaktadır. İşçi, yıllık izne ayrıldığında ücret kaybına uğramaz ve izinde olduğu süre boyunca normal maaşını almaya devam eder.

İşveren, işçinin yıllık izin süresine ait ücretini peşin olarak ödemek veya işçinin talebi doğrultusunda avans şeklinde vermek zorundadır. Bu düzenleme, işçinin izin süresince ekonomik bir zorluk yaşamamasını sağlamak amacıyla getirilmiştir.

Yıllık İzin Ücretinin Hesaplanması

Yıllık izin ücreti hesaplanırken:

• İşçinin son aldığı brüt ücret esas alınır.
• Ek ödemeler (prim, ikramiye gibi) dahil edilir.
• Yıllık izin ücreti aylık maaş / 30 gün x izin günü formülüyle hesaplanır.

Örneğin, aylık brüt maaşı 30.000 TL olan ve 14 gün yıllık izne çıkan bir işçinin yıllık izin ücreti şu şekilde hesaplanır:
30.000 TL / 30 gün x 14 gün = 14.000 TL
Bu ücret, işçiye izin kullanmadan önce peşin olarak ödenmelidir.

İşverenin Ücret Ödememe Durumu

Eğer işveren, yıllık izin ücreti ödemesini eksik yaparsa veya hiç ödemezse, işçi:

• İş mahkemesine başvurabilir,
• Ücretini talep edebilir,
• Gecikme faiziyle birlikte ödeme talep edebilir.

Bu gibi durumlarda işçilerin haklarını koruyabilmesi için Karşıyaka iş hukuku avukatı desteği almaları önemlidir.

---

Önemli Not:
İşveren, işçiyi yıllık izin süresince çalıştırırsa, bu kanuna aykırı olup işçi, çalıştırıldığı günlerin ücretini fazla mesai ücreti ile talep edebilir.

İş Sözleşmesinin Sona Ermesi Durumunda Kullanılmayan İzin Hakları

Kullanılmayan Yıllık İzinlerin Devri

4857 sayılı İş Kanunu’nun 59. maddesine göre, işçilerin yıllık izinleri zamanaşımına uğramaz ve işçinin çalıştığı süre boyunca birikmeye devam eder. İşveren, işçiye yıllık izin hakkını kullandırmak zorundadır. Ancak işçi, çalışırken bu hakkını kullanamamışsa, iş sözleşmesi sona erdiğinde izin ücreti olarak alabilir.

İş Akdi Sona Erdiğinde İzin Ücretinin Ödenmesi

İş sözleşmesi feshedildiğinde, işçinin hak etmiş olduğu ancak kullanmadığı yıllık izin süreleri ücrete çevrilerek ödenmelidir.

• Yıllık izin ücreti, işçinin en son aldığı brüt ücret üzerinden hesaplanır.
• İşçinin işten çıkma sebebi fark etmeksizin izin ücreti ödenmek zorundadır.
• İşveren, izin ücretini iş sözleşmesi sona erdiği tarihten itibaren derhal ödemek zorundadır.

Örneğin, aylık brüt maaşı 30.000 TL olan ve işten ayrıldığında 20 gün kullanmadığı izni bulunan bir işçinin izin ücreti şu şekilde hesaplanır:
30.000 TL / 30 gün x 20 gün = 20.000 TL
Bu tutar, işçiye son maaşıyla birlikte ödenmelidir.

İzin Ücreti Ödenmezse Ne Olur?

Eğer işveren, iş sözleşmesi sona erdiğinde kullanılmayan izin ücretlerini ödemezse, işçi:

• İş mahkemesine başvurabilir,
• Faiziyle birlikte izin ücretini talep edebilir,
• İşvereni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikâyet edebilir.

Bu gibi durumlarda, Karşıyaka avukat desteğiyle işçi haklarını hızlıca alabilir ve işverenin haksız uygulamalarına karşı yasal yollara başvurabilir.

---

Önemli Not:
İşçinin kullanılmayan izin ücreti, iş sözleşmesi sona erdikten 5 yıl içinde talep edilmelidir. 5 yıllık zamanaşımı süresi içinde alınmayan izin ücretleri, işveren tarafından ödenmek zorunda değildir.

Yıllık Ücretli İzin Hakkının İhlali ve İşverenin Sorumlulukları

İşverenin Yıllık Ücretli İzin Kullandırmama Durumu

4857 sayılı İş Kanunu’na göre işverenin işçiye yıllık ücretli izin kullandırması zorunludur. İşverenin, işçinin yıllık iznini:

• Zorla ertelemesi,
• Hiç kullandırmaması,
• Eksik süreyle kullandırması,
• İzin süresince çalıştırması,
  kanuna aykırıdır ve işçi hak kaybına uğramış olur.

Bu gibi durumlarda Karşıyaka iş hukuku avukatı aracılığıyla işçilerin haklarını hukuki yollardan aramaları mümkündür.

İşverenin Yaptırımları ve Cezalar

İşveren, işçilere yıllık izin hakkını kullandırmazsa, İş Kanunu’nun 103. maddesi kapsamında idari para cezasına çarptırılır. 2024 yılı itibariyle bu cezanın güncellenen tutarı işçi başına kesilen ceza miktarına göre belirlenmektedir.

Bunun dışında, işçi:

• İş Mahkemesi’ne başvurarak hakkını arayabilir,
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikâyette bulunabilir,
• İş sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatı talep edebilir.

İzin Süresince İşçinin Çalıştırılması

Yıllık izin süresi içinde işçiye çalışması için baskı yapmak veya işçiyi izindeyken işyerinde çalıştırmak kanuna aykırıdır.

• Eğer işçi izindeyken çalıştırılmışsa, bu günler için fazla mesai ücreti talep edebilir.
• İşçi, bu durumu belgeleyerek yasal haklarını arayabilir.

---

Önemli Not:
İşçilerin yıllık izin hakkı anayasal bir hak olup, işveren tarafından engellenemez. İşverenin bu hakkı ihlal etmesi durumunda, işçilerin hukuki yollara başvurması ve gerekli yaptırımları talep etmesi mümkündür.

** Karşıyaka İş Hukuku Avukatının Yıllık Ücretli İzin Sürecindeki Önemi**

İş Hukuku Avukatı Neden Önemlidir?

Yıllık ücretli izin hakkı, işçilerin dinlenme ve ekonomik güvencesini sağlamak için yasalarla güvence altına alınmıştır. Ancak bazı işverenler:

• İşçilere izin kullandırmamakta,
• İzin süresince ücret ödememekte,
• Kullanılmayan izinleri iş akdi sona erdiğinde ödememekte,
• İzin süresince işçileri çalıştırarak haklarını ihlal etmektedir.

Bu tür ihlallerle karşılaşan işçilerin, hukuki yollara başvurabilmesi için profesyonel destek alması gerekmektedir. Karşıyaka avukat desteği, işçilerin haklarını korumak ve mağduriyetlerini gidermek için büyük önem taşımaktadır.

İş Hukuku Avukatının İşçiye Sağladığı Avantajlar

Bir iş hukuku avukatı, işçilerin yıllık izin haklarını ve işverenin sorumluluklarını eksiksiz bir şekilde takip edebilir. İş hukuku avukatları şu konularda yardımcı olur:
İşverenin izin hakkını ihlal etmesi durumunda dava açmak,
İşçinin izin ücretini zamanında almasını sağlamak,
İş sözleşmesi sona erdiğinde biriken izin ücretlerinin ödenmesini talep etmek,
İşçiyi çalıştırarak yıllık izin hakkını ihlal eden işverenlere yaptırım uygulatmak,
İşçilerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikâyette bulunmasını sağlamak.

İşverenlerin Avukat Desteği ile Yasal Uygulamalara Uyması

İş hukuku avukatları sadece işçilerin değil, işverenlerin de haklarını koruma altına alır. İşverenler, işçi-işveren ilişkilerinde yasal prosedürleri doğru şekilde uygulayarak, idari para cezalarına maruz kalmamak için iş hukuku avukatı desteği almalıdır.

İş hukuku avukatı desteği sayesinde:
İşverenler, işçilerin izin haklarını doğru şekilde kullandırarak kanuna uygun hareket edebilir.
Yıllık izin kayıtlarının usule uygun şekilde tutulmasını sağlayarak cezai yaptırımlardan kaçınabilir.
İşçiler ile yaşanabilecek hukuki anlaşmazlıklara önleyici tedbirler alarak karşılaşmaz.

---

Sonuç:
Yıllık ücretli izin hakkı, işçi ve işveren arasındaki en önemli konulardan biridir. Hem işçilerin haklarını tam olarak alabilmesi, hem de işverenlerin kanuna uygun hareket edebilmesi için Karşıyaka iş hukuku avukatı desteği kritik bir öneme sahiptir.

Eğer işveren yıllık izin hakkını ihlal ediyorsa veya izin ücreti ödemiyorsa, işçiler profesyonel avukat desteği ile haklarını alabilir.

---